TOR броузерот е специјален веб прелистувач, кој овозможува анонимно користење интернет. Тој има свои предности и недостатоци, кои треба да се земат во предвид при неговото користење. Во овој текст, ќе ги објасниме основните карактеристики, начинот на работа, ризиците и последиците на TOR броузерот.
Tor е кратенка за The Onion Router, што значи луковиден рутер, бидејќи користи слоевита мрежа од релеи залепени еден до друг како лушпи од кромид, користени за анонимизирање и криптирање на комуникацијата.Проектот првично бил развиен во 90-тите години на минатиот век од морнаричката лабораторија за истражување на САД од страна на математичарот Пол Сиверсон и компјутерските научниците Мајкл Рид и Дејвид Голдшланг, со намера за заштита на американската разузнавачка онлајн комуникација. Денес, TOR е достапен за сите корисници на интернет, кои сакаат да ја заштитат својата приватност и слобода на изразување.
Но пред да навлеземе подлабоко,прво да објасниме што е IP адреса и зошто е таа важна.
IP адреса е скратено од Internet Protocol Address. IP адресата се користи за идентификација на компјутерски уред и комуникација со други уреди во интернет протокол мрежата.Секој уред има уникатна IP адреса,самата IP адреса ви ја доделеува вашиот интернет оператор,и точно знае на кого, во кое време, и која IP адреса ја има доделено. Исто како што лична карта ќе ве идентификува, IP-адресата е клучен дел од податоци што може да му ја каже некому вашата локација, давателот на интернет услуги (ISP) и целата историја на прелистување и пребарување на веб(сѐ што сте прегледале и симнале од интернет) и во некои случеви тие логови се чуваат и по неколку години
Кога корисникот го отвора TOR броузерот, тој добива нова IP адреса и криптирана комуникација,воедно се поврзува со мрежата на TOR, која се состои од илјадници доброволни релеи ширум светот,од кој секое релеј дешифрира по еден „слој“ на енкрипција пред податоците да се пренесат до следниот релеј и, во крајна линија, до неговото одредиште. На овој начин, податокот станува тежок за следење и пресретнување од страна на трети лица, како што се владини агенции, интернет провајдери, хакери итн. Корисникот може да пристапи до сите веб-страници, вклучувајќи и оние кои се блокирани или цензурирани во неговата земја.
TOR броузерот не само што овозможува пристап до нормалниот веб, туку и до т.н. длабок веб (deep web) и темен веб (dark web). Длабокиот веб се однесува на делот од интернет кој не е индексиран од страна на стандардните пребарувачи, како што е Google,Bing и така натаму.Темниот веб или Дарк веб е дел од длабокиот веб, кој е намерно скриен и достапен само преку специјални протоколи, како што е TOR.
На Дарк веб се наоѓаат разни веб-страници, кои нудат нелегални или контроверзни услуги и продукти, како што се дроги, оружје, хакерски софтвер, фалсификувани документи,нарачка на убиства итн.Дарк веб е исто така место каде што се одвиваат разни злосторства, како што се трговија со луѓе, детска порнографија, насилство и убиства.Затоа полицјата FBI,CIA,BKA и други се често дел од Дарк Веб каде се во постојана војна со лугето од мрачната страна на интернетот,како и потрага за лоцирање на овие онион страни и евентуално нивно гасење.
Користењето на TOR броузерот има свои предности и недостатоци, кои треба да се земат во предвид при неговото користење. Предностите се дека корисникот може да пребарува на интернет без да го открие својот идентитет, локација или активност. Тоа значи дека корисникот може да ја заобиколи цензурата, да го избегне надзорот, да ја заштити својата интелектуална сопственост и да го искористи своето право на слободен пристап до информации. Недостатоците се дека корисникот може да се изложи на опасности, како што се злонамерни веб-страници, вируси, малвери, измами итн. Тоа значи дека корисникот треба да биде внимателен и одговорен кога го користи TOR броузерот, и да не ги споделува своите лични податоци, лозинки, броеви на кредитни картички итн.Уште еден недостаток на TOR броузерот е дека тој значително ја намалува брзината на интернетот.
Еден од најголемите ризици при користењето на TOR броузерот е дека корисникот може да стане жртва на хакери, кои бараат начини да ги искористат или да ги украдат личните податоци на корисникот. Хакерите може да се наоѓаат на било кој релеј во мрежата на TOR, или на било која веб-страница на Дарк Веб. Тие може да го компромитираат TOR броузерот, да го пресретнат податоците, да инсталираат малвери на корисникот, да го да ја откријат вистинската адреса на корисникот итн.
Заклучок, TOR броузерот е специјален веб прелистувач, кој овозможува анонимно пребаривање и користење на интернет. Тој е корисна алатка за заштита на приватноста и слободата на изразување, но исто така и потенцијална опасност за безбедноста и законитоста. Затоа, корисникот треба да биде внимателен при користење на TOR и да не го злоупотребува за нелегални или неетички цели.
За повеќе информации и дискусии на вакви и други теми придружете ни се во групата Македонци во Германија.
