Потекло на новогодишната елка
Неприкосновениот крал на божиќниот декор, елката, се појавува во ходниците и дневните соби ширум светот, на врвот со ѕвезда, ангел или друг вид декорација во зависност од желбата на секое домаќинство.
Но, како оваа чудна практика да се носат дрвја во затворен простор за да се накитат со светла и украси стана традиција низ целиот свет?
Приказната започнува токму овде, во Германија….
Додека зимзелените дрвја отсекогаш имале посебно значење за луѓето ширум светот во текот на зимата, а украсувањето домови за време на студеното зимско време било вообичаена практика долго пред христијанството, првото поставување на новогодишни елки за да се прослави празникот било забележано во Германија, некаде околу 1500 година.
Приказната вели дека во 1510 година група германски трговци, кои биле членови на еснафот наречен Братство на црни точки, поставиле смрека пред нивното седиште и ја запалиле за да го прослават раѓањето на Исус. Оттогаш, традицијата се рашири низ Германија, а од средината до крајот на 16-ти век, дрвјата беа подигнати на градските плоштади низ целата земја, украсени со хартиени цветови и ѓевреци и палени секоја година за да го прослават празникот.
На протестантскиот реформатор од 16-ти век, Мартин Лутер често му се припишуваат заслуги за започнување на традицијата во Германија, иако записите покажуваат дека првите дрвја се појавиле во земјата дури години по неговата смрт во 1546 година. И покрај тоа, легендата сè уште вели дека се појавил Лутер со идејата во 1536 година додека шетал низ борова шума, восхитувајќи се на начинот на кој светлината од ѕвездите блескала низ дрвјата.
Германците воведоа новогодишни елки во Америка, Англија и Франција
Како што манијата на новогодишните дрвја се шири низ Германија, трендот почна да се прелева и во остатокот од светот. Германските доселеници во Пенсилванија ги донеле дрвјата во Америка, додека германскиот сопруг на кралицата Викторија, принцот Алберт, се вели дека “го извезол” овој тренд во Обединетото Кралство.
Набргу потоа новогодишните елки станаа задолжителен орнамент во британските високи класи. Со слично кралско поврзување, војвотката од Орлеанс, од Мекленбург-Западна Померанија, се вели дека ја донела традицијата на елката во Париз.
Лампионите или новогодишните украси, кои се користат за украсување дрвја, исто така имаат германско потекло. Првите стаклени бабури беа создадени во Турингија некаде помеѓу 1550 и 1609 година. Години подоцна, во 1850-тите, германскиот научник Јустус фон Либиг додаде раствор од сребрен нитрат за да ги оплемени топчињата, давајќи им сјаен, рефлективен изглед, за сликарите да сликаат сложени дизајни потоа.
Со текот на времето, и како што новогодишните елки станаа “меѓународни”, традиционалниот начин на украсување се смени од типично германски обичај со ѓеврек и јаткасти плодови, до модерни лампиони и електрични светилки што ги користиме денес.
Денес во Европа секоја година се купуваат околу 50 милиони „вистински“ новогодишни елки за да се прослави сезоната на новогодишни празници.
Додека вистинските дрвја се сè уште многу популарни, постои и голема побарувачка за синтетички, вештачки зимзелени растенија. Вештачките новогодишни елки имаат подолга историја отколку што многу луѓе мислат.
Во доцните 1800-ти, производството на новогодишни елки во Германија доведе до масовно уништување на шумите, а неколку пронаоѓачи се вклучија за да се обидат да го решат проблемот.
Првите вештачки дрвја биле направени од пердуви од гуска кои биле обоени во зелено и обвиткани околу мало дрвено колче за да се создаде облик на дрво.
Други замени беа дрвјата создадени од влакна, а во 1960-тите зелените алуминиумски елки го достигнаа врвот на популарноста во САД. Поголемиот дел од вештачките дрвја што се купуваат денес се направени од рециклирани ПВЦ материјали за пакување и се произведени во Кина, околу делтата на реката Перл.
Расправијата продолжува секоја година помеѓу поборниците на реално и вештачко дрво за тоа што е подобро. Додека вистинските дрвја се традиционалниот, историски начин за украсување на домовите на Божиќ, со прекрасен мирис и природна текстура, може да биде незгодно често да се чистат испуштените борови иглички и има еколошки последици од годишното уништување на шумите.
Вештачките дрвја од друга страна можат да го спречат уништувањето на шумите, да се користат повторно секоја година и не треба често да се чистат, но постои загриженост за економските ефекти од производството на пластика и тие едноставно не мирисаат и не се чувствуваат исто како вистинска новогодишна елка.
Новогодишни елки ширум светот
Иако традицијата започна во Германија, многу земји кои ја прифатија практиката и дадоа свој пресврт. Од Јапонија до Јужна Африка, традицијата е прифатена и прилагодена за да одговара на обичаите на секоја земја.
На пример, во многу земји од јужната хемисфера, како Бразил и Јужна Африка, Божиќ паѓа во текот на летото, па дрвјата се украсени со мали парчиња памук, што претставува зимско време и снег.
Во Јапонија, која има богата историја на сопствената култура и традиции, новогодишните елки се украсени со фигури на оригами, стручно свиткани парчиња хартија кои создаваат форми како што се кранови, цвеќиња, лебеди и гулаби. Иако нема многу луѓе во Јапонија кои го слават Божиќ како христијански празник, многу семејства и деца го слават денот како секуларен празник и затоа сè уште украсуваат дрвја и им даваат подароци на луѓето што ги сакаат.
Во други земји, како што се Филипините, трошоците за увоз на новогодишна елка се екстремно скапи, па многу луѓе избираат да прават дрвја, слично како вештачките дрвја што луѓето ги правеа пред пластиката да стане популарна. Овие прекрасни рачно изработени дрвја често се направени од бамбусови стапчиња покриени со обоена хартија.
Без разлика дали поставувате вистинска или вештачка новогодишна елка, оваа година – или дури и ако воопшто нема да имате – ви посакуваме среќен Божиќ и весела Нова Година!
Извор ЛИНК
За повеќе информации и дискусии на вакви и други теми придружете ни се во групата Македонци во Германија ЛИНК.
